ایرلاین های ایرانی

امروزه صنعت هوانوردی به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع شناخته می‌شود که جا‌به‌جایی سریع و ایمن مسافر و بار وظیفه‌ی بنیادی آن است. در کشور ما ایران، صنعت هوانوردی یکی از صنایعی است که به طور کامل قوانین اقتصاد آزاد و بازار عرضه و تقاضا در آن اعمال می‌شود، به طوری که علاوه بر شرکت‌های داخلی، شرکت‌های خارجی نیز از کشورهای مختلف بدون پرداخت عوارض به راحتی در این عرصه حضور دارند. در طی سالیان اخیر به طور متوسط هر سال بیش از چهار میلیارد دلار از سوی مسافران ایرانی به شرکت های هواپیمایی خارجی در ازای دریافت خدمات حمل و نقل  پرداخت شده است. در این بازار آزاد، شرکت‌های هواپیمایی ایرانی سعی داشته‌اند با ارائه‌ی خدمات مطلوب در سطح استانداردهای بین‌المللی، از خروج ارز از کشور جلوگیری کرده و مسافران ایرانی را به سفر با شرکت ایرانی ترغیب نماید. برای رسیدن به این منظور عضویت در انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی برای شناساندن ایرلاین‌های ایرانی به جهان و ایجاد اعتماد، باعث پیشرفت شرکت‌های ایرانی در این صنعت خواهد بود. در حال حاضر در سایت رسمی IATA سه ایرلاین ایرانی عضو انجمن یاتا هستند، ایرلاین ایران ایر با کد یاتا IR، ایرلاین ایران ایر تور با علامت اختصاری یاتا B9 و ایرلاین آسمان با کد عضویت یاتا EP. اما در سایت‌های مختلف تعداد شرکت‌های هواپیمایی ایرانی عضو یاتا ۵ شرکت گزارش شده که شرکت‌های ماهان و کیش‌ایر را هم شامل می‌شود. در این مقاله بر اساس سایت رسمی یاتا به معرفی شرکت‌های هوایی معتبر ایرانی می‌پردازیم. در کنار این سه شرکت ایران ایر، ایران ایر تور و آسمان، شرکت‌های هواپیمایی ماهان، قشم ایر، کیش ایر و زاگرس را هم بنا بر عملکرد خوب و پیشرفت چشمگیرشان در سال‌های اخیر معرفی می‌کنیم.

ایران ایر (هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران)

ایران ایر شرکت هواپیمایی حامل پرچم ایران با نام رسمی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران است که در ایران از ابتدای تأسیس در سال 1341 با نام هُما (هواپیمایی ملی ایران) شناخته می‌شود. این شرکت از سال 1342 به عضویت کامل یاتا درآمد. ایران‌ایر که یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های هواپیمایی فعال در خاورمیانه است هم‌اکنون به بیش از ۴۰ مقصد داخلی و بین‌المللی پرواز انجام می‌دهد. دفتر مرکزی ایران‌ایر در فرودگاه مهرآباد تهران قرار دارد و پایگاه اصلی پروازی این شرکت که بیشتر پروازهای ایران‌ایر از مبدأ یا به مقصد آن انجام می‌شود برای پروازهای داخلی فرودگاه مهرآباد و برای پروازهای خارجی فرودگاه امام خمینی تهران است. بر اساس آمار، ایران ایر سالیانه بیش از ۶ میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند.

ایران ایر تور

ایران ایران ایرتور در سال ۱۳۵۱ با هدف توسعه گردشگری، سفرهای زیارتی و انجام تورهای داخلی و خارجی تحت پوشش شرکت هواپیمایی ملی ایران تأسیس شد. ایران ایرتور از سال ۱۳۶۱ تورهای منظمی در مسیر مشهد مقدس را آغاز و استقبال از این تورها موجب شد تا دو سال بعد از آن اقدام به توسعه آن به سایر کشورها نماید که تورهای شارجه، دبی، چین، هند، کوالالامپور و سنگاپور از جمله آن هستند. ایران ایر تور توانست با بر عهده داشتن مسئولیت برگزاری ۵۵ درصد از پروازهای حج عمره و حج تمتع، پروازهای بین المللی و منطقه‌ای به مقصدهای دمشق، استکهلم، مسکو، عشق‌آباد و تاشکند را به مقاصد پروازی خود بیافزاید.  این شرکت در سال 1389 از بخش دولتی خارج و به بخش خصوصی واگذار شد.

هواپیمایی آسمان

هواپیمایی آسمان در سال ۱۳۵۹ از ادغام چهار شرکت هوایی پارس ایر، ایر تاکسی، ایر سرویس و هور آسمان تشکیل شد. این شرکت از سال ۱۳۸۱ به سازمان بازنشستگی کشوری واگذار گردید. هواپیمایی آسمان هم اکنون وسیع ترین شبکه پروازی به شهرهای داخلی با تاکید بر پرواز به مناطق محروم کشور را دارد. سیاست شرکت هواپیمایی آسمان، استفاده از هواپیماهای کوچک بوده و بیشتر ناوگان این شرکت از هواپیماهای فوکر ۱۰۰ با ظرفیت پایین تشکیل شده ‌است. آسمان برای پوشش هر چه بهتر شبکه پروازی خود ، سه مرکز پروازی به ترتیب در تهران ، شیراز و مشهد دایر کرده است. هر یک از سه مرکز یاد شده خدمه‌ی پروازی و آشیانه‌های تعمیر و نگهداری مستقل دارند. از سال ١٣٩٩ این شرکت مشغول خرید هواپیماهای پهن‌پیکر شده و طی ۳ سال اخیر هواپیماهای ایرباس ۳۲۰ و بوئینگ ۷۳۷ را به ناوگان خود افزوده ‌است. هواپیمایی آسمان هم اکنون با ۳۳ فروند هواپیما به ۴۰ شهر داخلی و ۱۳ کشور خارجی برنامه‌ی پروازی منظم دارد.

هواپیمایی ماهان

هواپیمایی ماهان بزرگترین شرکت هواپیمایی خصوصی ایران است. هواپیمایی ماهان به عنوان اولین شرکت خصوصی در صنعت حمل و نقل و ارایه خدمات مسافری و باری ایران در ســـال 1371 تاسیس و شروع به فعالیت نمود. فعالیت این مجموعه با پروازهای داخلی تهران – کرمان - تهران آغاز و پس از آن توانست با افزایش امکانات و همچنین توسعه ناوگان هوایی رشد مسیرهای مختلف داخلی و بین المللی را در دستور کار قراردهد.

هواپیمایی ماهان در سال های میانی دهه نود ضمن پیشتازی در بازار ایران در انجام پروازهای داخلی و پرواز به شهرهای بزرگ وکوچک به ویژه مناطق محروم توانست شبکه پروازی خود را گسترش دهد و به شهرهایی همچون کرمان، مشهد مقدس، شیراز، چابهار، زاهدان، اهواز، عسلویه، زابل، بیرجند، ایرانشهر، یاسوج، اردبیل، شهرکرد، بجنورد، جیرفت،خرم آباد، سیرجان، طبس، گچساران، کیش، تبریز، اصفهان و... پرواز نماید. در عرصه خارجی نیز پرواز در مسیرهای بین‌المللی مانند شهرهای اروپایی میلان، رم، مونیخ، دوسلدورف، بارسلون، پاریس، کپنهاگ، مسکو، کی‌یف، باکو، ایروان، استانبول و آنکارا و شهرهای شرق و جنوب آسیا همچون پکن، شنزن، گوانجو، شانگهای، دهلی، لاهور، کوالالامپور و بانکوک و کشورهای همسایه را با بهترین کیفیت ارائه نماید.

هواپیمایی کیش

هواپیمایی کیش، که با عنوان تجاری کیش ایر شناخته می‌شود با هدف توسعه فعالیت ها در جزیره زیبای کیش، از طریق برقراری ارتباط با مراکز استان‌های کشور و اتصال به کشورهای حاشیه خلیج همیشه فارس در سال ۱۳۷۰ تأسیس شد. این شرکت پس از ثبت و دریافت مجوزهای قانونی به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه سازمان منطقه آزاد کیش و در قالب یک شرکت سهامی خاص، فعالیت خود را از خرداد همان سال با دو فروند هواپیمای اجاره ای شروع کرد. پس از طی دوره تأسیس و راه اندازی، از اواخر سال ۱۳۷۲ با تغییر استراتژی و رویکرد شرکت، به‌کارگیری متخصصان کارآزموده و رعایت اصل صرفه جویی و فعالیت مداوم سبب شد تا شرکت در مدت کوتاهی ضمن رفع مشکلات، به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در زمینه بازرگانی، عملیات، فنی، خدمات فرودگاهی و پشتیبانی دست یابد که تحقق چنین اموری، بستر مناسبی را در جهت رشد و سازندگی فراهم آورد. در حال حاضر این شرکت ۱۱ فروند هواپیما در ناوگان هوایی خود دارد.

هواپیمایی قشم

هواپیمایی قشم با عنوان تجاری قشم ایر یکی از هواپیمایی‌های دولتی ایرانی است. لازم به ذکر است که شرکت هواپیمایی قشم ایر با شرکت هواپیمایی فارس ایر قشم متفاوت است. شرکت هواپیمایی قشم در سال ۱۳۷۲ با اجاره نمودن هواپیما فعالیت پروازی و حمل بار خود را با نام فراز قشم آغاز کرد. از سال ۱۳۷۵ با انعقاد قرارداد اجاره با مالکان هواپیماهای مسافری پهن‌پیکر پروازهای خود را در مسیرهای تهران-قشم، تهران-دوبی و دیگر شهرهای ایران انجام داده ‌است. در سال 1388 شرکت هلدینگ توسعه سورینت قشم مالک این شرکت گردید و با افزایش ناوگان پروازی خود و طی مراسم افتتاحیه رسمی با نام جدید هواپیمایی قشم شروع به فعالیت نمود. هم اکنون این شرکت با در اختیار داشتن 17 فروند هواپیما، ناوگان‌های مختلف و با بهره‌برداری از هواپیماهای دوربرد وهمچنین هواپیماهای برد متوسط  با ارائه بیش از 3000 صندلی امکان پرواز به کلیه‌ی فرودگاه‌های داخل کشور و فرا منطقه‌ای را دارد.

هواپیمایی زاگرس

شرکت هواپیمایی زاگرس در سال ۱۳۸۴ با ثبت در منطقه آزاد اروند و با ورود دو فروند هواپیمای توپولوف فعالیت خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۸۶ دو فروند هواپیمای بویینگ MD به ناوگان خود اضافه کرد. اولین پرواز بین‌المللی زاگرس در سال ۱۳۸۷ با پرواز در مسیر تهران – دمشق انجام شد. ناوگان هواپیمایی زاگرس در حال حاضر دارای ۱۹ فروند هواپیما، شامل 11 فروند Airbus 320 و 8 فروند MD بوده و با ارایه بیش از ۳۰۰۰ صندلی، آماده پرواز به کلیه فرودگاه های داخلی و بین المللی است. این شرکت توانسته است با رشد ۳۰ درصدی مسیرهای پروازی داخلی و خارجی و رشد ۷۰ درصدی مسافران، پذیرای جابجایی بیش از ۴ میلیون مسافر در یک سال اخیر باشد.