تخت سلیمان

اگر می‌خواهید در یک سفر هم از جاذبه‌های طبیعی لذت ببرید و هم با جاذبه‌های تاریخی آشنا بشوید منطقه‌ی تخت سلیمان می‌تواند مقصد بسیار مناسبی برای شما باشد. مخصوصا در روزهای گرم بهار و تابستان هوای خنک و مطبوع این منطقه لذت‌بخش خواهد بود. این سایت تاریخی با طبیعتی بکر و زیبا در حدود 40 کیلومتری شهر تکاب آذربایجان غربی قرار دارد. مجموعه تخت سلیمان که در سال 2003 به ثبت سازمان میراث جهانی یونسکو رسیده از لحاظ تاریخی یکی از بااهمیت‌ترین سایت‌های ایران است و مانند تخت‌جمشید نه تنها برای کسانی که به تاریخ ایران علاقمندند، بلکه برای عموم مردم جذاب و دیدنی است.

محوطه‌ی تاریخی تخت سلیمان با پیشینه‌ای بسیار کهن و معماری دوره‌های مختلف پیش و پس از اسلام حول دریاچه‌ی مقدس زرتشتیان شکل گرفته است. به گفته‌ی برخی از محققان نام این منطقه در اوستا آمده و برخی دیگر معتقدند اینجا محل تولد زرتشت است. فضای خاص و روحانی حاکم بر محیط که تا حد زیادی نشأت گرفته از دریاچه‌ی میانی است و طبیعت بسیار زیبا و هوای مطبوع در تابستان باعث شده این منطقه از دیرباز محل توجه ایرانیان باستان و حتی حاکمان غیر ایرانی باشد. در اسناد تاریخی آمده است که تا پیش از حمله‌ی اعراب نام این منطقه گنزک یا گنجک بوده و زمانی در اوج شکوفایی، شهر گنجک کاخ تابستانی خسرو پرویز بوده است. به روایت افراد محلی برای جلوگیری از آسیب و ویرانی یورش اعراب نام تخت سلیمان بر آن نهاده شده تا سبقه‌ی مذهبی، از آن محافظت نماید.

حال بیایید سری به بناهای تاریخی داخل محوطه بزنیم؛

• در زمان ساسانیان سه آتشکده‌ و آتش مهم در ایران وجود داشته است؛ آذرفرنبغ (آتش موبدان)، آذرگشنسب (آتش فرمانروایان و ارتشیان) و آذر برزین مهر (آتش کشاورزان). آتشکده‌ی آذرگشنسب، در تخت سلیمان قرار دارد و گرچه در حال حاضر تنها ویرانه‌‌ای از آن برجا مانده ولی همچنان زرتشتیان از سراسر ایران به همراه موبدان خود در مراسم مختلف مذهبی چون گاهانبار و اعیاد برای اجرای مراسم به تخت سلیمان می‌آیند. اگر مایل به دیدن مراسم مذهبی و جشن زرتشتیان در این محوطه‌ی تاریخی باشید می‌توانید در نوروز، اواخر مرداد و یا مهرماه برای دیدن این مجموعه برنامه‌ریزی کنید.
• برای زرتشتیان و ایرانیان باستان آب مقدس بوده و معابد بسیاری برای آنهایتا الهه‌ی آب و زیبایی در سراسر ایران و عموما در مجاورت دریاچه‌ای ساخته شده‌اند. مجموعه‌ی تخت سلیمان نیز از این قانون مستثنی نبوده است و معبد آناهیتا در ضلع شرقی آتشکده جلب توجه می‌کند.
• یکی دیگر از بناهای تخت سلیمان، ایوان غربی یا طاق زیبای ساسانی است که در بدو ورود جلوه‌گری می‌کند. این طاق نسخه‌ی کوچک ایوان مدائن بوده و تنها نمونه‌ای از این گونه طاق است که در خاک کنونی ایران وجود دارد. با دانستن ارتفاع هجده و نیم متری و دهانه‌ی یازده و نیم متری می‌توانید عظمت این ایوان را متصور شوید.
• بنای دیگری که پس از مرمت تبدیل به موزه‌ی تخت سلیمان شده است و دیدار از آن اطلاعات فراوانی به شما خواهد داد، ساختمانی مربوط به پس از اسلام و دوران ایلخانیان است.
• حصار محیطی این مجموعه بسیار زیبا و حیرت‌انگیز بوده و جلوه‌ی خاصی به کل مجموعه داده است.

امروزه اگرچه بناها تا حد زیادی تخریب شده‌اند اما شکوه و زیبایی آن‌ها در حاشیه‌ی دریاچه‌ی رمزآلود میانی هر بیننده‌ای را محصور خود می‌کند.

از دریاچه‌ی میانی مجموعه، معروف به دریاچه‌ی گنج چه می‌دانیم؟

نکته‌ی جالب اینکه دریاچه‌ای که این محوطه حول محور آن ایجاد شده است دریاچه نیست! در واقع یک چشمه‌ی معدنی بزرگ است با عمقی بیش از صد و ده متر. جوشش آب با دمایی بیش از چهل درجه از اعماق زمین باعث شده تا این چشمه حتی در سردترین روزهای سال که خاک هم یخ می‌زند دمای ثابت بیست و یک درجه داشته باشد و آب داخل آن هیچ‌گاه یخ نبندد. گرچه سرمای شدید منطقه سفر به این جاذبه در زمستان را سخت می‌کند ولی چشمه‌ای به وسعت یک دریاچه در میان زمین پوشیده از برف با بخاری که از آن متساعد می‌شود بسیار دیدنی است.

افسانه‌های بسیاری در مورد این چشمه‌ی معدنی وجود دارد از جمله آنکه کوروش کبیر گنجی عظیم را به داخل آن ریخته و یا در هنگام حمله‌ی سپاهیان روم و پس از آن حمله‌ی اعراب، موبدان گنج‌های آتشکده و معبد را به نیت در امان ماندن از غارت و شفاعت آناهیتا الهه‌ی آب به دریاچه ریخته‌اند. همچنین در باور مردم محلی انگشتر سلیمان که منشاء نیروی فراوان وی بوده نیز در این دریاچه پنهان شده است. داستان این گنج‌ها باعث شده تا از این چشمه با نام دریاچه‌ی گنج یاد شود و افراد بسیاری برای دستیابی به این گنج‌ها به منطقه آمده‌اند. اما رسوب بالای آب مانع از راهیابی به عمق چشمه بوده چنانکه حتی تخمین عمق واقعی آن را نیز غیرممکن کرده است.

این رسوب بالای آب باعث ایجاد جاذبه‌ی دیگری در حوالی سایت تاریخی شده که در افسانه‌های محلی آن را اژدهایی می‌دانند که با ضرب سلیمان تبدیل به سنگ شده است و در نگاه اول مانند حصار باغ بنظر می‌آیند اما در واقع دیواره‌هایی هستند که با رسوب طولانی مدت جویبارهایی که از چشمه‌ی مرکزی روانند ایجاد شده است.

جاذبه‌های طبیعی بسیاری در حوالی تخت سلیمان وجود دارند از جمله کوه زندان سلیمان، چمن متحرک، بقعه‌ی ایوب انصاری، یخچال اغول بیک و آبگرم و آبشار قینرجه که می‌توانید در سفر به این منطقه‌ی جذاب برای دیدن آن‌ها نیز برنامه‌ریزی کنید.

برای سفر به تخت سلیمان به خاطر داشته باشید که حتی در گرم‌ترین روزهای سال لباس‌های گرم خود را فراموش نکنید!  لباس و کفش مناسب برای طبیعت‌گردی بهمراه داشته باشید.

در پایان بهتر است یادآور شوم که نوع سفر به تخت سلیمان سفری ماجراجویانه خواهد بود و از امکانات رفاهی لوکس در اطراف این منطقه خبری نیست! اگر به دنبال آرامش و استراحت در هتل پنج ستاره هستید مقصد دیگری انتخاب کنید! بهترین مکان برای اسکان در این سفر اقامتگاه‌های بوم‌گردی در روستاهای نزدیک به محوطه‌ی تخت سلیمان است که اقامتگاه پری معروف‌ترین آن‌هاست. و اگر برای اقامت هتل را ترجیح می‌هید می‌توانید از امکانات اقامتی شهر تکاب استفاده کنید.

در پایان باید بگویم که تخت سلیمان جایی است که با یک‌بار دیدن تمام نمی‌شود.